Kabanata 1 – Ang Pagdating
(Enero 1899, Cavite, Pilipinas)
Mabigat ang hangin, amoy pulbura at pawis. Ang araw ay naglalagablab, tila sinusunog ang tuyong damo sa tabing-kalsada. Sa isang iglap, isang liwanag ang dumaan sa gitna ng kakahuyan—matinding putok ng enerhiya na halos kumitil sa katahimikan ng umaga.
Pagbagsak ng liwanag, dalawang katawan ang lumitaw mula sa wala.
Si Adrian Villanueva, nakasuot ng modernong jacket, pawis na pawis, hingal na hingal na parang natakpan ng buhawi. Katabi niya si Elena Ramirez, nagtatakip ng mata at nanginginig, hawak-hawak pa ang maliit na backpack na puno ng gamit mula 2025.
“Adrian… a-anong nangyari?!” bulong ni Elena, nanginginig ang boses.
“Hindi ko alam… pero sigurado akong hindi na ito ang Maynila,” sagot niya, sabay tingin sa paligid.
Ang mga punò ay ligaw, walang bakas ng mga kalsadang semento, walang ilaw ng poste o tunog ng makina. Tahimik, maliban sa malalayong putok ng baril.
Bago pa sila makapagsalita ulit, biglang sumulpot ang apat na armadong lalaki mula sa mga palumpong. Nakasuot ng kupas na uniporme, may dalang lumang riple na Remington Rolling Block. Ang kanilang mga mata ay puno ng pagtataka at galit.
“¡Alto! Sino kayo?!” sigaw ng isa, baril nakatutok sa dibdib ni Adrian.
Napaatras si Elena, halos mabitawan ang bag. Si Adrian, pilit pinapakalma ang sarili.
“Sandali! Hindi kami kalaban!” sigaw niya. Pero ang bigkas niya ng Tagalog ay halatang moderno, kakaiba ang tono.
Nagkatinginan ang mga kawal.
“Mga espiya ‘to ng mga Amerikano,” bulong ng isa.
“Hindi Amerikano ang itsura nila,” kontra ng isa pa. “Pero… kakaiba ang damit.”
Agad silang pinaluhod. Itinali ang mga kamay, tinanggal ang backpack ni Elena at ininspeksiyon. Napamulagat ang isa nang makakita ng mga gamit—ballpen na mukhang metal, lighter, at ilang energy bars na nakabalot sa makintab na plastik.
“Brujería… ano ‘tong mga bagay na ‘to?” tanong ng sundalo, nanginginig.
Pinilit ni Adrian na huminga nang malalim.
“Hindi ninyo maiintindihan kung ipapaliwanag ko. Pero hindi kami kalaban,” wika niya.
Tinulak silang maglakad patungo sa kampo ng mga Pilipino. Sa bawat hakbang, ramdam ni Adrian ang pagkakabaon ng alikabok sa sapatos niyang goma—isang bagay na hindi pa umiiral sa panahong iyon. Habang naglalakad, sumilip siya sa paligid: mga sundalong gutom, payat, halos walang sapatos; mga ripleng luma at kalawangin; mga baril na iilang bala na lang ang laman.
Sa loob-loob niya: Kung tama ang kutob ko… nandito kami sa panahon ng Unang Republika.
---
Sa Kampo
Ilang oras makalipas, ikinulong sina Adrian at Elena sa loob ng isang lumang kubo na yari sa kawayan. Bantay-sarado sila ng dalawang kawal, nakatingin na para bang hayop silang ipinagsisilid.
Tahimik si Elena, nakayakap sa tuhod. Nanginginig ang balikat, pinipigilan ang pag-iyak.
“Adrian… kung totoo ‘to, baka hindi na tayo makabalik.”
Tumitig si Adrian sa manipis na siwang ng dingding, tanaw ang pulang liwanag ng araw na palubog na.
“Kung hindi tayo makabalik… kailangan nating mabuhay dito,” bulong niya. “At kung tama ang iniisip ko… may pagkakataon tayong baguhin ang lahat.”
Nang marinig iyon ng bantay, natawa siya nang mapakla.
“Mga baliw pala kayo. Bukas, ipapatawag kayo sa mga opisyal. Kung hindi kayo mapatunayan… baka barilin na lang.”
Hindi sumagot si Adrian. Sa halip, pinikit niya ang mga mata at sinimulang isa-isahin ang mga natutunan niya sa kasaysayan at sa mga nobela’t manhwa ng kingdom building.
Kung Unang Republika nga ito… narito pa si Heneral Antonio Luna. At malapit na ang kanyang pagbagsak.
Nanginig ang kanyang dibdib. Hindi lang sila basta naligaw sa panahon. Dinala sila sa mismong pusod ng isang yugto ng kasaysayan—isang pagkakataong maaaring magbago ng lahat.
Dulo ng Kabanata 1
Sa susunod: Ang Interogasyon – una nilang pagtatagpo sa mga opisyal ng hukbo bago sila iharap kay Luna